สืบเนื่องจากคำแนะนำจาก กระทู้ หาตำแหน่งสายไฟหน้า (พี่อ๊อด ชี้เป้าแล้ว) และ ไฟ Daylight ไม่สว่างเนื่องจากสายไฟที่พวกจากสวิทซ์ ON เล็กเกินไปทำให้กระแสไฟไม่พอ พี่ทศจึงแนะนำให้ส่งทำงานผ่านรีเลย์ ผมก็เลยมาลองรวบรวมข้อมูลเรื่องของรีเลย์ และการประยุกต์ใช้ ไว้เป็นฐานข้อมูลของบ้านปามาเนีย ครับ ไม่รู้จะถูกต้องมากน้อยแค่ไหน รบกวนพี่ ๆ เม้น ด้วยครับ เผื่อว่าจะมีประโยชน์ กับ สมช. บ้านปามาเนียเรา (ส่วนของความรู้น้อย ๆ อย่า่งผม) จะได้ไม่ต้องเสียเวลาหาข้อมูลจาก net....
รูปร่างหน้าตาเจ้ารีเลย์ 4 ขา หรือ 5 ขา
1. รีเลย์ 4 ขา
(http://upic.me/i/fd/relay0401.jpg) (http://upic.me/i/mg/relay0402.jpg)
2.รีเลย์ 5 ขา
2.1 รีเลย์ 5 ขา (87)
(http://upic.me/i/sx/relay0501.jpg) (http://upic.me/i/qh/relay0502.jpg)
2.2 รีเลย 5 ขา (87a)
(http://upic.me/i/7b/relay587apics.jpg)
สัญลักษณ์บนตัวรีเลย์
สัญลักษณ์บนตัวรีเลย์
- ขา 30 (COM) เป็นขั้วสำหรับต่อสายไฟ + ที่รอเตรียมจ่ายกระแสไฟจากแบตเตอร์รี่ ควรต่อฟิวส์ก่อนเข้าขั้ว 30 นี้เพื่อป้องกันการลัดวงจรด้วย ซึ่งจะต้องเป็นสายไฟฟ้าที่ใหญ่มีกระแสไฟฟ้าจ่ายเพียงพอให้กับอุปกรณ์ที่ต่อได้เพียงพอ
- ขา 85 และ 86 เป็นขั้วของ + และ – ของ Coil ในรีเลย์ ต่อสลับสายได้ใช้ไฟ + จากสัญญาณที่จะสั่งให้ coil ใน รีเลย์ทำงาน โดย ขั้ว – ให้ต่อลงสายกราวด์ หรือตัวถังรถยนต์ซึ่งทำหน้าที่เป็นกราวด์อยู่แล้ว
- ขา 87 จำนวน 2 ขาในรีเลย์ 5 ขาแบบ (87) เป็นสายไฟ + จากตัวอุปกรณ์ที่ต้องการต่อ โดยขา 87 จำนวน 2 ขานั้นทำงานพร้อมกัน เช่น ต่อไฟสปอร์ตไลท์เพิ่มเติมก็แยกต่อ จาก 1 หลอด ต่อ ขา 87 จำนวน 1 ขา ส่วนในรีเลย์ 5 ขาแบบ (87a) จะมีขา 87a และ 87 โดยมีหลักการทำงานดังนี้
- ขา 87a คือ NC (Normally Close) ในสภาวะที่ coil ในรีเลย์ไม่มีกระแสไฟฟ้าจ่าย ขั้วนี้จะปิด คือ มีกระแส ไฟจ่ายตัวอุปกรณ์ แต่หากในสภาวะที่ coil ในรีเลย์มีกระแสไฟฟ้าจ่าย ขานี้จะถูกเปิด คือ ไม่มีกระแสไฟฟ้า จ่ายให้กับอุปกรณ์ (ทำงานสลับ กับ ขา 87)
- ขา 87 คือ NO (Normally Open) ในสภาวะที่ coil ในรีเลย์ไม่มีกระแสไฟฟ้าจ่าย ขั้วนี้จะเปิด คือ ไม่มีกระแสไฟจ่ายอุปกรณ์ แต่หากในสภาวะที่ coil ในรีเลย์มีกระแสไฟฟ้าจ่าย ขานี้จะปิด คือมีกระแสไฟฟ้าจ่ายให้กับอุปกรณ์ (ทำงานสลับ กับ ขา 87a)
ส่วนตัวขั้วลบของอุปกรณ์สามารถต่อลงกราวด์บนตัวถังรถยนต์ได้เลย หรือ จะพ่วงกับสายกราวด์ที่ต่อเข้ากับรีเลย์ก่อนแล้วค่อยต่อลงกราวด์ก็สามารถทำงานได้เช่นกัน เนื่องจากผลจากวงจรมีค่าเท่ากัน
ตัวอย่างการประยุกต์ใช้งานรีเลย์ ในรถยนต์
- ใช้รีเลย์ 5 ขา (87a) ในการต่อไฟ Daylight ในรถยนต์ที่กำลังเป็นที่นิยม โดยหลักการทำงานของไฟ Daylight ที่เหมาะสมคือ ให้ทำงานในเวลากลางวัน นั่นหมายถึง ในเวลากลางคืนซึ่งเราจะต้องเปิดไฟหรี่ หรือ ไฟหน้ารถยนต์ ไฟ Daylight ก็ควรจะถูกปิดลง รีเลย์ที่เหมาะสมกับการใช้งานก็คือ รีเลย์ 5 ขา แบบมีขา 87 a ซึ่งไม่ทำงานเมื่อไฟหรี่ หรือ ไฟหน้าติดตัวอย่างการต่อสายเป็นดังนี้ครับ
• นำสายไฟ + และ – ของเจ้าไฟ daylight พ่วงเข้าด้วยกัน โดย + พ่วงกับ + และ – พ่วงกับ –
• นำสายไฟ + ที่พ่วงไว้แล้ว ต่อเข้ากับ ขา 87a ของรีเลย์
• นำสายไฟ – ที่พ่วงไว้แล้ว ต่อลงกราวด์ (ต่อกับตัวถังรถยนต์สะดวกที่สุด)
• สายไฟฟ้าจากแบตเตอร์รี่ต่อเข้า ขา 30 ของรีเลย์ สายไฟฟ้าเส้นนี้ควรจะต่อผ่านฟิวส์ที่มีขนาดเหมาะสม (ผมใช้แค่ 15 A) เพื่อป้องกันการลัดวงจร ควรเป็นสายไฟฟ้าใหญ่ที่สามารถจ่ายกระแสไฟฟ้าจ่ายให้กับไฟ Daylight ได้อย่างเพียงพอไม่เช่นนั้นกระแสไม่พอไฟ daylight เราก็จะริบหรี่ ๆ ไม่สว่าง จะเพิ่ม option ให้ปิดเปิดด้วยมือแบบตามใจฉัน ก็ต่อสวิทซ์ที่สายไฟเส้นนี้เลยครับ แต่ก็ยังมีข้อแม้ว่าเมื่อไฟหรี่ หรือ ไฟหน้า (แล้วแต่จะเลือกต่อ) ทำงาน ตัวไฟ daylight นี้ก็สามารถยังไม่ทำงานนะครับ เอาไว้ปิด-เปิด กัน ตำหนวด เค้ากวนเฉย ๆ ครับ
• สายไฟ + จาก ไฟหรี่ หรือ ไฟหน้า ต่อเข้ากับขา 85 หรือ 86 เข้าขาใดขาหนึ่ง ซึ่งจะเป็นตัวสั่งให้ coil ในรีเลย์ทำงาน ส่วนที่เหลืออีก 1 ขา ต่อลงกราวด์ ซึ่งเมื่อไฟหรี่ หรือ ไฟหน้าติด ก็จะมีกระแสไฟไปเลี้ยง coil ในรีเลย์ ขา 87a ที่ต่อกับไฟ daylight ไว้ก็จะมีสภาวะเป็นวงจรเปิดคือไม่มีกระแสไฟจ่าย ทำให้ไฟ daylight ของเราดับลงตามจุดประสงค์ที่ต้องการ
- ใช้รีเลย์ 5 ขา (87) ต่อไฟสปอร์ตไลท์ เพื่อเพิ่มความเท่ห์ และ แสงสว่างในถิ่นทุรกันดาร ใช้หลักการเดียวกันกับ ไฟ Daylight เลยครับ คือ
• สายไฟ + จากสปอร์ตไลท์ ต่อเข้าขา 87 ของรีเลย์ ควรจะแยกต่อ ขาละ 1 หลอด เนื่องจากมีมี 2 ขาก แต่ถ้าจะติดมากกว่า 2 หลอด ก็พ่วงสายเอาครับ
• สายไฟ – จากสปอร์ตไลท์ ต่อลงกราวด์
• สายไฟ + จากแบตเตอร์รี ต่อเข้ากับขา 30 ของรีเลย์ (เน้นสายไฟต้องมีขนาดเพียงพอที่จะจ่ายกระแสให้สปอร์ตไลท์ทำงานได้อย่างเต็มที่ด้วย) อย่าลืมต่อผ่านฟิวส์เพื่อป้องกันการลัดวงจรด้วยนะครับ
• สายไฟ + จากสัญญาณ เข้า ขา 85 หรือ 86 ของรีเลย์ สั่งให้ coil ในรีเลย์ทำงาน ผมเลือกต่อจากไฟ ACC ของกุญแจครับเพื่อให้สามารถเปิดได้ในเวลาที่เราไม่บิดกุญแจไปที่ตำแหน่ง ON เพิ่มเติมอีกนิด ตรงนี้เพื่อป้องกันการลัดวงจรในรีเลย์ ผมใส่ต่อผ่านฟิวส์ตรงจุดนี้ด้วย (เผื่อไว้ก่อนตัวไม่กี่บาท) สายนี้ใช้ตัดต่อผ่านสวิทซ์เพื่อปิด-เปิด สปอร์ตไลท์ครับ
• ต่อสายไฟ – เข้ากับขาที่เหลือ ( 85 หรือ 86 ) ลงกราวด์
ภาพบางส่วนจาก http://index.nouvothailand.com/index.php?option=com_kunena&func=view&catid=22&id=1424&Itemid=2